 |
klik op de foto's voor een vergrote versie |
Ik mag dan wel in Friesland wonen, maar Fries spreken doe ik niet. Niet omdat ik het niet kan, ik kan het best als ik het wil, maar ik wil het gewoon niet. Toen ik heel klein was vond men het echter nodig om mij kennis te laten maken met de Friese taal en kreeg ik dit boek cadeau. In het boek staan tuzen wurden, oftewel, duizend woorden.
Het boek staat vol plaatjes met daarbij het Friese woord. Geen opa en oma, maar pake en beppe, geen mama en papa, maar heit en mem. Ik heb hem helemaal stukgelezen en er af en toe in gekrast, maar ik geloof niet dat ik er extreem veel van opgestoken heb. (behalve dan dat ik van elke pagina weet waar het einepykje/eendenjong zich verstopt heeft)
Ik weet niet meer of we op de basisschool ook Friese les krijgen, maar op veel middelbare scholen in Friesland is het een verplicht vak. Helaas op onze school ook. We kregen sowieso één jaar les (misschien ook wel twee, weet ik niet meer) en daarna werd het een keuzevak. Ooh, wat een rottige lessen waren dat! Ik kan Fries prima verstaan, en daar ben ik tevreden mee. Meer hoeft niet van mij. Ik vind het een beetje overdreven om er les in te gaan geven.
Toch verbaas ik me er wel altijd een beetje over dat mensen het niet kunnen verstaan. Het lijkt - volgens mij - heel veel op Nederlands, maar dat zou ook kunnen komen omdat ik het heel veel in mijn omgeving hoor. Daarnaast is het lezen en schrijven van Fries ook niet extreem moeilijk want over het algemeen spreek je het uit zoals het er staat, en schrijf je het op zoals het klinkt.
Af en toe gooi ik er weleens een Friese term doorheen. Zoals lekker koese (slaap lekker/ welterusten), ik ha myn nocht (ik heb er genoeg van, ik ben kapot) of nuver (vreemd, apart). De laatste niet te verwarren met het Groningse nuver, want daar betekent het 'mooi'.
Ook kan ik het zinnetje Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries opzeggen (Boter, roggebrood en groene kaas, wie dat niet zeggen kan is geen oprechte Fries (ik bedoel maar, dat zinnetje slaat echt nérgens op.)), maar dat betekent nog niet dat ik mezelf als oprechte Fries beschouw. Eigenlijk beschouw ik mezelf helemaal niet als oprechte Fries. Oprechte Friezen zijn in mijn ogen mensen die voortdurend lopen te verkondigen dat Frysk toch écht een taal is. Ook roepen ze heel vaak op random momenten: Fryslân Boppe (niet oranje boven, maar Friesland), en spreken alleen maar Nederlands als het echt moet.
Dan heb je nog een frisismen zoals 'Waar kom je weg?' dat is voor mij heel normaal, maar voor mensen uit een andere omgeving vaak niet, die zouden eerder 'Waar kom je vandaan?' zeggen. Beurs (portemonnee), sneupen (rondkijken in winkels) opfietsen (met elkaar meefietsen) en het spoelt (het regent) zijn andere termen die zijn overgenomen uit het Fries.
Al met al ben ik niet echt een Friesin die trots is op Friesland en de Friese taal. Het is leuk hoor dat je ergens in één provincie een taaltje hebt wat je met elkaar spreekt, maar eigenlijk vind ik dat alle andere zwaar onverstaanbare dialecten dan ook talen zouden moeten zijn. In ieder geval heb ik jullie een beetje Fries kunnen bijbrengen met behulp van de plaatjes, zodat jullie de volgende keer als jullie iemand Fries horen spreken het misschien een beetje kunnen volgen. Oh, als je ooit een vliegtuig uitspringt vergeet je donderdeldoekje dan niet!
Wat vinden jullie? Hebben jullie (als buitenstaanders) ook vooroordelen over Friezen, de taal of Friesland?
Misschien moet ik maar een boek schrijven. En dan noem ik het 'Fries is zeg maar niet echt mijn ding'.