zondag 24 juli 2011

Frysk

klik op de foto's voor een vergrote versie
























Ik mag dan wel in Friesland wonen, maar Fries spreken doe ik niet. Niet omdat ik het niet kan, ik kan het best als ik het wil, maar ik wil het gewoon niet. Toen ik heel klein was vond men het echter nodig om mij kennis te laten maken met de Friese taal en kreeg ik dit boek cadeau. In het boek staan tuzen wurden, oftewel, duizend woorden. 
























Het boek staat vol plaatjes met daarbij het Friese woord. Geen opa en oma, maar pake en beppe, geen mama en papa, maar heit en mem. Ik heb hem helemaal stukgelezen en er af  en toe in gekrast, maar ik geloof niet dat ik er extreem veel van opgestoken heb. (behalve dan dat ik van elke pagina weet waar het einepykje/eendenjong zich verstopt heeft)
























Ik weet niet meer of we op de basisschool ook Friese les krijgen, maar op veel middelbare scholen in Friesland is het een verplicht vak. Helaas op onze school ook. We kregen sowieso één jaar les (misschien ook wel twee, weet ik niet meer) en daarna werd het een keuzevak. Ooh, wat een rottige lessen waren dat! Ik kan Fries prima verstaan, en daar ben ik tevreden mee. Meer hoeft niet van mij. Ik vind het een beetje overdreven om er les in te gaan geven. 
























Toch verbaas ik me er wel altijd een beetje over dat mensen het niet kunnen verstaan. Het lijkt - volgens mij - heel veel op Nederlands, maar dat zou ook kunnen komen omdat ik het heel veel in mijn omgeving hoor. Daarnaast is het lezen en schrijven van Fries ook niet extreem moeilijk want over het algemeen spreek je het uit zoals het er staat, en schrijf je het op zoals het klinkt.
























Af en toe gooi ik er weleens een Friese term doorheen. Zoals lekker koese (slaap lekker/ welterusten), ik ha myn nocht (ik heb er genoeg van, ik ben kapot) of nuver (vreemd, apart). De laatste niet te verwarren met het Groningse nuver, want daar betekent het 'mooi'. 
























Ook kan ik het zinnetje Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries  opzeggen (Boter, roggebrood en groene kaas, wie dat niet zeggen kan is geen oprechte Fries (ik bedoel maar, dat zinnetje slaat echt nérgens op.)), maar dat betekent nog niet dat ik mezelf als oprechte Fries beschouw. Eigenlijk beschouw ik mezelf helemaal niet als oprechte Fries. Oprechte Friezen zijn in mijn ogen mensen die voortdurend lopen te verkondigen dat Frysk toch écht een taal is. Ook roepen ze heel vaak op random momenten: Fryslân Boppe (niet oranje boven, maar Friesland), en spreken alleen maar Nederlands als het echt moet. 

























Dan heb je nog een  frisismen zoals 'Waar kom je weg?' dat is voor mij heel normaal, maar voor mensen uit een andere omgeving vaak niet, die zouden eerder 'Waar kom je vandaan?' zeggen. Beurs (portemonnee), sneupen (rondkijken in winkels) opfietsen (met elkaar meefietsen) en het spoelt (het regent) zijn andere termen die zijn overgenomen uit het Fries.

























Al met al ben ik niet echt een Friesin die trots is op Friesland en de Friese taal. Het is leuk hoor dat je ergens in één provincie een taaltje hebt wat je met elkaar spreekt, maar eigenlijk vind ik dat alle andere zwaar onverstaanbare dialecten dan ook talen zouden moeten zijn. In ieder geval heb ik jullie een beetje Fries kunnen bijbrengen met behulp van de plaatjes, zodat jullie de volgende keer als jullie iemand Fries horen spreken het misschien een beetje kunnen volgen. Oh, als je ooit een vliegtuig uitspringt vergeet je donderdeldoekje dan niet!

Wat vinden jullie? Hebben jullie (als buitenstaanders) ook vooroordelen over Friezen, de taal of Friesland?

Misschien moet ik maar een boek schrijven. En dan noem ik het 'Fries is zeg maar niet echt mijn ding'.

9 opmerkingen:

  1. Minsken rinne troch de strjitte, minsken rinne troch de hal. Minsken, minksen allejier minsken... #insidejoke

    (Schrijf je allejier wel zo?)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wel grappig dat boekje!

    Ik heb niets tegen Friezen ofzo, maar ik vind het wel onbeleefd als je een groepje Friezen hebt en een aantal niet-Friezen en dat ze dan alsnog Fries gaan praten (dit voorbeeld haal ik uit Boer Zoekt Vrouw haha).

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hahaha, ik ben volgens mij erg Nederlands aan het worden. Maar dat van waar kom je weg zeg ik nog altijd en dan kijken mensen me soms raar aan.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Een deel van mijn overoveroverfamilie blijkt uit Friesland te komen. Ik versta het niet, Gronings een beetje (Groningse vriend).

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Dat vind ik dus echt de raarste taal/accent die er is. Ik snap er echt niets van, haha. :p

    BeantwoordenVerwijderen
  6. wat een grappig boek :) Brabants is dan niet echt een taal maar ik praat ook zo weinig mogelijk met accent omdat ik het gewoon heel lelijk vind klinken haha.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik vind Fries wel een leuke taal en kan het redelijk lezen en verstaan (als het niet te snel gaat). Ik vind het wel jammer dat ze inderdaad best vaak Fries praten met anderen erbij, maar voor de rest heb ik geen vooroordelen over ze.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. ik schaam me een beetje maar tot twee maanden terug was ik nog nooit in friesland geweest (in 24 jaar). het viel me op dat friezen vrij breed (als in grof) gebouwd zijn en het beetje fries dat ik gehoord heb, kon ik volgen. verder voelde het als vakantie en wat een ruimte! beetje offtopic, veel ervaring met de taal heb ik dus niet

    BeantwoordenVerwijderen